တရူးခီပနံၣ် ဆှၢထီၣ်တၢ်ဃ့လၢကတ့ထီၣ် တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ လီၤလၢစ့ $1.5 bn လၢ၀့ၢ်တကူၣ်အဂီၢ်
တရူးခီပနံၣ် ဆှၢထီၣ်တၢ်ဃ့လၢကတ့ထီၣ် တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ လီၤလၢစ့ $1.5 bn လၢ၀့ၢ်တကူၣ်အဂီၢ်
The Irrawaddy, 16 Jan 2019
URL: https://www.irrawaddy.com/news/burma/chinese-firm-proposes-1-5-bn-elevated-railway-yangon.html
၀့ၢ်တကူၣ် - တရူးကီၢ်ကွၢ်ဃုကျဲလၢ ကနုာ်လီၤဆူကီၢ်ပယီၤအမုၢ်၀ဲၤကွာ်အပူၤခီဖျိ ကဆီၣ်ထွဲစ့ US$1.5 billion လၢတၢ်ကတ့
ထီၣ်တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢထံကီၢ်တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ၀့ၢ်ခိၣ်အဂီၢ် ၀့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ.
China Railway Eryuan Engineering Group Co., Ltd (CREEC) ပာ်ဖျါအတၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢအရဲၣ်ကျဲၤပာ်၀ဲ ဒ်သိး
ကတ့ထီၣ် တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ, ဆူပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီအအိၣ် လၢတၢ်ကစီၣ်ဒၢးအပူၤ လၢကီၢ်ခီဒိၣ်အဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤ, မုၢ်ဆၣ်အနံၤလီၤ.
လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢတၢ်ဆှၢထီၣ်အပူၤ, CREEC ကတ့ထီၣ်တၢ်ဖး ဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲလၢအထီအိၣ် ၃၇.၉ ကံလိမံထၢၣ်, အိၣ်ဒီးသန့ ၂၄ ခါ,
လၢသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ. ခီပနံၣ်စံး၀ဲလၢကဆီၣ်ထွဲစ့လၢတၢ် တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်, လၢတၢ်တယာ်၀ဲကလီၤလၢ၀ဲ $1.5 billion, ဘၣ် ဆၣ်ဃ့၀ဲ
တၢ်ဆၢကတီၢ်အနံၣ် ၅၀ လၢကအူတရံးမၤတၢ်မၤအဂီၢ်, အဂ့ၢ် ဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စးလၢအိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ တဖၣ်, စံး၀ဲလီၤ.
ကီၢ်ခီဒိၣ်ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အူသါနဲၣ်အူ, လၢပဘဲဒါကီၢ်ဆၣ်, စံး ဘၣ်အ့ယၣ်၀တံၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီသံကွၢ် ထီၣ်၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး
ကီၢ်ခီဒိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအဆဲးမၤအသး လၢအ မ့ၢ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်, ဒီးတအၢၣ် လီၤထွဲဒီးခီပနံၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ
လၢကဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢအသီ လၢကဒုးစဲဘူးဒီး လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲက၀ီၤကျီၤ လၢအိၣ်ပာ်ခဲအံၤ အလီၢ်လီၤ.
၀ံစိာ်တီဆှၢဒီး တၢ်ဆဲးကျိးကိတိာ် အခဲအံၤမၤဂ့ၤထီၣ် ၀့ၢ်တကူၣ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲက၀ီၤကျီၤ ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးတၢ်မၤစၢၤလၢကီၢ် ယပၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ
တၢ်မၤသကိးတၢ်ကရၢ Japan International Cooperation Agency အသိးလီၤ. တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်ပၣ်ဃုာ် တၢ်မၤသီထီၣ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲသန့,
လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒီး လ့ၣ်မ့ၣ်အူလီၤ. ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်မၤ မုၢ်လၢ်၀ဲလၢကမၤ၀ံၤတၢ်တိာ်ကျဲၤဖဲ ၂၀၂၃ လီၤ.
ကိးနံၤဒဲးပှၤလဲၤတၢ်ဖိလၢသူလ့ၣ်မ့ၣ်အူ အိၣ်၀ဲ ၇၃,၀၀၀ ဂၤလီၤ.
ဒ်ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အူသါနဲၤအူစံး၀ဲအသိး, နီၢ်ပါသံၤစၤမၠိစံး၀ဲလၢ ကီၢ်ခီဒိၣ်ပဒိၣ်လၢဂံၢ်ခီၣ်ထံးအဖီခိၣ် အၢၣ်လီၤထွဲဒီးတၢ်တိာ် ကျဲၤလၢတၢ်ဆှၢထီၣ်,
မ့ၢ်လၢဒိၣ်တလိၣ်ဆီၣ်ထွဲစ့ မ့တမ့ၢ် ဃုစ့ဒုးလိၣ် လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်ဘၣ်အဃိလီၤ. သနာ်က့, လၢတၢ် အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢလီၢ်ခံကတၢၢ်အဂီၢ်,
တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ တၢ်ကဘၣ်ဆှၢထီၣ်ဆူ ဒီကလုာ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်ကရၢစိ အမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤ ကွာ်ကမံးတံာ်, ဒီးကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ် လၢတၢ်ကဘၣ်ကွၢ်ကဒါက့ၤအဂီၢ်,
အဂ့ၢ် ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ စံး၀ဲလီၤ.
ထီၣ်တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢထံကီၢ်တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ၀့ၢ်ခိၣ်အဂီၢ် ၀့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ.
China Railway Eryuan Engineering Group Co., Ltd (CREEC) ပာ်ဖျါအတၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢအရဲၣ်ကျဲၤပာ်၀ဲ ဒ်သိး
ကတ့ထီၣ် တၢ်ဖးဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ, ဆူပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီအအိၣ် လၢတၢ်ကစီၣ်ဒၢးအပူၤ လၢကီၢ်ခီဒိၣ်အဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤ, မုၢ်ဆၣ်အနံၤလီၤ.
လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢတၢ်ဆှၢထီၣ်အပူၤ, CREEC ကတ့ထီၣ်တၢ်ဖး ဖီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲလၢအထီအိၣ် ၃၇.၉ ကံလိမံထၢၣ်, အိၣ်ဒီးသန့ ၂၄ ခါ,
လၢသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ. ခီပနံၣ်စံး၀ဲလၢကဆီၣ်ထွဲစ့လၢတၢ် တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်, လၢတၢ်တယာ်၀ဲကလီၤလၢ၀ဲ $1.5 billion, ဘၣ် ဆၣ်ဃ့၀ဲ
တၢ်ဆၢကတီၢ်အနံၣ် ၅၀ လၢကအူတရံးမၤတၢ်မၤအဂီၢ်, အဂ့ၢ် ဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စးလၢအိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ တဖၣ်, စံး၀ဲလီၤ.
ကီၢ်ခီဒိၣ်ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အူသါနဲၣ်အူ, လၢပဘဲဒါကီၢ်ဆၣ်, စံး ဘၣ်အ့ယၣ်၀တံၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီသံကွၢ် ထီၣ်၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး
ကီၢ်ခီဒိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအဆဲးမၤအသး လၢအ မ့ၢ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်, ဒီးတအၢၣ် လီၤထွဲဒီးခီပနံၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ
လၢကဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢအသီ လၢကဒုးစဲဘူးဒီး လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲက၀ီၤကျီၤ လၢအိၣ်ပာ်ခဲအံၤ အလီၢ်လီၤ.
၀ံစိာ်တီဆှၢဒီး တၢ်ဆဲးကျိးကိတိာ် အခဲအံၤမၤဂ့ၤထီၣ် ၀့ၢ်တကူၣ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲက၀ီၤကျီၤ ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးတၢ်မၤစၢၤလၢကီၢ် ယပၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ
တၢ်မၤသကိးတၢ်ကရၢ Japan International Cooperation Agency အသိးလီၤ. တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်ပၣ်ဃုာ် တၢ်မၤသီထီၣ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲသန့,
လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒီး လ့ၣ်မ့ၣ်အူလီၤ. ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်မၤ မုၢ်လၢ်၀ဲလၢကမၤ၀ံၤတၢ်တိာ်ကျဲၤဖဲ ၂၀၂၃ လီၤ.
ကိးနံၤဒဲးပှၤလဲၤတၢ်ဖိလၢသူလ့ၣ်မ့ၣ်အူ အိၣ်၀ဲ ၇၃,၀၀၀ ဂၤလီၤ.
ဒ်ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အူသါနဲၤအူစံး၀ဲအသိး, နီၢ်ပါသံၤစၤမၠိစံး၀ဲလၢ ကီၢ်ခီဒိၣ်ပဒိၣ်လၢဂံၢ်ခီၣ်ထံးအဖီခိၣ် အၢၣ်လီၤထွဲဒီးတၢ်တိာ် ကျဲၤလၢတၢ်ဆှၢထီၣ်,
မ့ၢ်လၢဒိၣ်တလိၣ်ဆီၣ်ထွဲစ့ မ့တမ့ၢ် ဃုစ့ဒုးလိၣ် လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်ဘၣ်အဃိလီၤ. သနာ်က့, လၢတၢ် အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢလီၢ်ခံကတၢၢ်အဂီၢ်,
တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ တၢ်ကဘၣ်ဆှၢထီၣ်ဆူ ဒီကလုာ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်ကရၢစိ အမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤ ကွာ်ကမံးတံာ်, ဒီးကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ် လၢတၢ်ကဘၣ်ကွၢ်ကဒါက့ၤအဂီၢ်,
အဂ့ၢ် ပှၤတ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ စံး၀ဲလီၤ.