ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်စံး, တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့ၢ် 'ခီၣ်ခါဆူညါအရ့ဒိၣ်တ ခါ' လၢကီၢ်ပယီၤအဂီၢ်

...

ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်စံး, တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့ၢ် 'ခီၣ်ခါဆူညါအရ့ဒိၣ်တ ခါ' လၢကီၢ်ပယီၤအဂီၢ်

The Irrawaddy, 29 May 2017

URL: https://www.irrawaddy.com/news/burma/state-counselor-peace-conference-agreements-a-significant-step-for-burma.html
န့ၢ်ပၠံၣ်ဒီၣ် - ပှၤလၢတၢ်ဘၣ်ထွဲအိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးကတိၤဃုတၢ်အစၢ လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် Union Peace Conference (UPC), "မ့ၢ်ခီၣ်ခါဆူညါအရ့ဒိၣ်တခါ" လၢတၢ်ကသူၣ်ထီၣ်
ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်ခါဆူညါ အဂီၢ်, အဂ့ၢ် ထံကီၢ် ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်, စံး၀ဲဖဲတၢ်မၤကတၢၢ် ၂၁ ယၤဖှိၣ်ပ့ၢ်လိၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ခံဘျီတဘျီအဆၢကတီၢ်, ၀့ၢ်န့ၢ်ပၠံၣ်ဒီၣ်န့ၣ် လီၤ.

တၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ် မ့ၢ်အိၣ်လၢဘၣ်ထွဲဖဲဒရဲၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢလၢအမ့ၢ် တၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီး နီၢ်ကစၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤဒၣ်သးအ ဂ့ၢ် လၢကီၢ်ပဒိၣ်, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်, သုးမုၢ်ဒိၣ် ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက
၀ဲတဖၣ်အကျါဘၣ်ဆၣ်, ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်စံးကတိၤတၢ်မုာ်တၢ် ခုၣ် ကမံးတံာ်သဃဲၤ Union Peace Dialogue Joint Committee (UPDJC) လၢအ ရဲၣ်ကျဲၤမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ အကရၢဖိတဖၣ် ထံၣ်
၀ဲလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မၤန့ၢ်ထီၣ် ဘးအတၢ်ပညိၣ် 'တတဲၤတတီၤ' လံန့ၣ် လီၤ.

ဖဲနွံကတၢၢ်, ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်, လၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး UPDJC အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ, နုာ်လီၤစံးကတိၤ တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢဘၣ် ဃး ဖဲဒရဲၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢတၢ်ကထုးဖးအသးလၢ ကီၢ်စၢ
ဖှိၣ် ဒီးတၢ်ထဲသိးတုၤသိးလၢကီၢ်သုးမုၢ်ဒိၣ်ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရၢတဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ လီၤ.

"တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢပဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ အခီပညီမ့ၢ်ပခါထီၣ်ခီၣ်ခါအရ့ဒိၣ်တခါ လၢပတၢ်လဲၤကျဲဆူညါလၢက တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်, ဒီကလုာ်တၢ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်က့ၤ, ဒီးတၢ်သူၣ်
ထီၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ် ကီၢ်စၢဖှိၣ်အဂီၢ်, အဂ့ၢ် ထံကီၢ် ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်စံး၀ဲလီၤ.

"တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်ညီဘၣ်, လၢပတၢ်စံးကတိၤဃုကျဲအပူၤ ပဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအိၣ်၀ဲ ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ် လီၤ.

"ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ယသးသဟီၣ်ဟဲဆူၣ်ထီၣ်ဒိၣ်မးလၢ, လၢပတၢ်ထံၣ်ဒီးပတၢ်ကွၢ် လီၤဆီလိာ်အသးအါထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ခီဖျိတၢ် တၢၣ်ပီၣ်သကိးပျီပျီဒီး ဒီးတၢ်စံးကတိၤဃုကျဲအဖီခိၣ် ပမၤန့ၢ်တၢ်လၢပ
အၢၣ်လီၤထွဲသကိးသ့သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ." အ၀ဲဒၣ်စံး, ဒီးစံးဒံး ၀ဲလၢ ခီၣ်တဃာ်လၢတၢ်ကသူၣ်ထီၣ် ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ် ဒီးကီၢ်စၢဖှိၣ်လၢခါဆူညါစိၤအဂီၢ် ဘၣ်တၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤလံတနံၤအံၤ, ခီဖျိ တၢ်စံးကတိၤ
သကိးန့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်စံးကတိၤဃုကျဲလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီကတီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, ပှၤလၢတၢ်ဘၣ်ထွဲအိၣ်အခၢၣ်စးလၢ ကီၢ်ပဒိၣ်, သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်, ကီၢ်ပ ယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်, ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ် လၢ
အၢၣ်လီၤဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ်လၢ ကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုး တၢ်ခးအတၢ်အၢၣ်လီၤ (NCA) တဖၣ်, အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်၀ဲ ဖဲဒရဲၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ ၃၇ ထံၣ်လၢ ၄၁ ထံၣ်အကျါ, ဒီးဆဲးစုမုၢ် ကျၢၢ်၀ဲ ကီၢ်စၢဖှိၣ်အ
တၢ်အၢၣ်လီၤ အခီၣ်ထံးတတီၤ ဖဲမုၢ်ဆၣ်အနံၤန့ၣ် လီၤ.

ကီၢ်စၢဖှိၣ်အတၢ်အၢၣ်လီၤအခီၣ်ထံးတတီၤ ဘၣ်တၢ်ဆဲးလီၤအီၤလၢ ဒီးက်ထၢၣ်တ့ၤမၠိ၀့ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ခီမၡ့ၣ်ပှၤပၢၤ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ, အူတ့ၤထိဟ့ သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်အဖီလာ်တတီၤ တၢ်ကွဲးသဲစးကမံတံာ် ပှၤပၢၤလီၢ်
ဆ့ၣ်နီၤ, သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဂီၢ်ဂ့ၢ် တ့ၤမီၤ၀့, ပဒိၣ်ကွဲၤထူ၀့ လၢကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, ဒီးအူသူၣ်၀ါ လၢအမ့ၢ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ် အခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ.

သနာ်က့, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢမိၢ်ပှၢ်လၢဘၣ်ဃး တၢ်ထဲသိးတုၤသိး, နီၢ်ကစၢ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤဒၣ်သး, ဒီးဖဲဒရဲၣ်သနူတဖၣ် တပၣ် ဃုာ်လၢတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအကျါဘၣ်, ဒီးခၢၣ်စးတဖၣ်စံး၀ဲ ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်
သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်ကဘၣ်ဆဲး စံးကတိၤအါထီၣ်လၢ အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

အူယီသဲၣ်, လၢအမ့ၢ်လါဟူၣ်ဒီကလုာ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီပၣ်တံၣ် အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ, စံး၀ဲလၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်အိၣ် ဖှိၣ်လၢအခဲအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်လီၢ်လၢ တၢ်ကထၢဖှိၣ်ဂာ်ဖှိၣ် တၢ်ထံၣ်တၢ်ပာ်သးတ
ဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. "တမ့ၢ်တၢ်ညီလၢတၢ်ကဆၢတဲာ်တၢ်တ မံၤမံၤလၢအိၣ်ဒီးအသံးအကၤ မ့ၢ်လၢကရူၢ်ကိးဖုဒဲး တနုာ်လီၤပၣ်ဒံးလၢတၢ်မၤကျဲပူၤဒံးဘၣ် အဃိလီၤ."

တၢ်တဲအါလိာ်ဘၣ်ဃး တၢ်ကတိၤဖျၢၣ်လၢ "တၢ်တဘၣ်ထုးဖးသးလၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဘၣ်" တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်မၤလီၤတံၢ်လၢအ ဂ့ၢ်တသ့ ဘၣ်, ဒီးကီၢ်သုးမုၢ်ဒိၣ်တခီ အဲၣ်ဒိး၀ဲလၢ ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရၢတဖၣ် က
ဟ့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အသုတထုးဖးအသး လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤ.

ဒီၢ်စီမရၤယၤစၤလ့, လၢအမ့ၢ် UPDJC အနဲၢ်ရွဲၣ် ဒီးရၢၢ်ခၢၣ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးပၣ်တံၣ် ကရၢဖိ, စံး၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်အၢၣ်လီၤ သကိး၀ဲလၢ ကဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ်လၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤအခီၣ်ထံးတတီၤ, ဘၣ်ဆၣ်ကရူၣ်
ဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ် တလိၣ်ဆဲးလီၤလၢ အ၀ဲသ့ၣ်ကရၢ တဖုစုာ်စုာ်အဂီၢ်ဘၣ်.

အ၀ဲဒၣ်စံး၀ဲ, "ပတဲတသ့လၢ ALP အသးမုာ်ထွဲဒီး တၢ်အစၢလၢအဟဲထီၣ်န့ၣ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢပဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤဘံး မၤဘၢပှၤ, ဒီးပဟဲစိာ်ပပှၤကလုာ်အတၢ်မိၢ်န့ၢ်သးလီလၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်
အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤတ သ့ဘၣ်အဃိလီၤ." အ ၀ဲဒၣ်အဲၣ်ဒိးစံး၀ဲဘၣ်ဃး တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်တပျဲအ၀ဲသ့ၣ်မၤ ကလုာ်ဒူၣ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်တၢၣ်ပီၣ်သကိး လၢရၢၢ်ခၢၣ်ဒီးယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ် တဖၣ်ဘၣ် အဂ့ၢ်လီၤ.

"ဘၣ်ဆၣ်ပတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢကလုာ်ကလုာ်တဖၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ကမျၢၢ်အတၢ်မိၢ်န့ၢ် သးလီန့ၣ်လီၤ." အ၀ဲဒၣ်ၡဲပၠး၀ဲ, ဒီးစံးဒံး၀ဲလၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ တၢ်ဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ်လၢ
ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤအခီၣ်ထံးတတီၤ ဖဲမုၢ်ဆၣ်အ နံၤတဖၣ်, တၢ်ဆဲးကွၢ်ကဒါဒီး ဘှီဘၣ်က့ၤအီၤသ့လီၤ.

ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရၢဃိးဖုလၢ အဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ်လၢ NCA တၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်, လၢဃုသီတီၢ်ပူၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အကတီၢ်, မ့ၢ် နာ်သက့တၢ်ထံၣ်လီၤဆီဒီးကီၢ်အသုးမုၢ်ဒိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢၣ်ပီၣ်သကိးစ့ၢ်ကီး၀ဲ အ
၀ဲသ့ၣ်ကဘၣ်လဲၤဆူညါ လၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤ ကျဲအပူၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်လီၤ.

သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ် စါငၢလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်ကီၣ်ကးကရၢ စံး၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ် 'အၢၣ်လီၤထွဲတၢ်လၢတၢ်နၢ် ပၢၢ်အဖီခိၣ် ဒ်သိးကပာ်မူပာ်ဂဲၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤကျဲအဂီၢ်လီၤ."

"ပစးထီၣ်မၤလိဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ လၢတၢ်လီၤဆီဒီးတၢ်တဒ်သိးလိာ်သးအါမံၤအါကလုာ်အဖီခိၣ် ပကဘၣ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒ် လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ." အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်စံး၀ဲ, ဒီးစံးဒံး၀ဲလၢ "ပထံၣ်န့ၢ််တၢ်ဒ်သိးလိာ်
သးသ့လၢပကျါ လၢပတၢ် လီၤဆီလိာ်သးအဖီခိၣ်, ဒီးပဃုထံၣ်ပတၢ်ဒ်သိးလိာ်သးသ့ ခီဖျိတၢ်စံးကတိၤဃုကျဲ လၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အပူၤလီၤ."

အ၀ဲဒၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ထံကီၢ်ကမျၢၢ်လၢ "ကဆဲးမၤဒံးတၢ်လၢ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အကျဲပူၤ ဒီးပာ်သကိးပတၢ်ကွၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်" ဒ် သိးတၢ်ကပတုာ်ကွံာ် တၢ်ထီဒုၣ်ဒါလၢထံကီၢ်အပူၤ လၢအယံာ်လံလၢအနံၣ်လၢ
အဆံတဖၣ် အဂီၢ်လီၤ.